ลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงในธนบัตร ตอนที่ 1

ธนบัตรจัดเป็นสิ่งพิมพ์มีค่าประเภทหนึ่ง ซึ่งมีความพิเศษแตกต่างจากสิ่งพิมพ์มีค่าประเภทอื่น ทำให้ธนาคารแห่งประเทศไทยต้องพยายามค้นคว้าวิจัยและพัฒนาเทคนิคใหม่อยู่ตลอดเวลา เพื่อให้ยากต่อการปลอมแปลงและการลอกเลียนแบบ ดังนั้น สิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงถึงในการผลิตธนบัตรก็คือ ลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงที่นำมาใช้ ธนบัตรรัฐบาลไทยที่หมุนเวียนอยู่ในปัจจุบันประกอบด้วยลักษณะต่อต้านการปลอมแปลง ๓ ประการ ได้แก่

๑. ลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงในวัสดุพิมพ์

วัสดุที่ใช้พิมพ์ธนบัตร ได้แก่ กระดาษธนบัตร ซึ่งเป็นกระดาษชนิดพิเศษ มีใยฝ้ายเป็นส่วนประกอบหลัก มีความเหนียวแกร่ง ทนทานต่อการพับดึง ไม่ยุ่ยง่าย และเนื้อกระดาษไม่เรืองแสงภายใต้รังสีเหนือม่วง (UV) นอกจากคุณสมบัติดังกล่าวแล้ว ในเนื้อกระดาษธนบัตรยังมีลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงที่สำคัญ ได้แก่

๑. ลายน้ำ สร้างขึ้นเป็นส่วนหนึ่งในเนื้อกระดาษ เกิดจากขั้นตอนการผลิตกระดาษโดยใช้กรรมวิธีพิเศษที่ทำให้เนื้อกระดาษมีความหนา-บางไม่เท่ากัน ทำให้เกิดโทนภาพตามที่ต้องการ สำหรับธนบัตรไทยมีลายน้ำเป็นพระบรมฉายาสาทิสลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อยกธนบัตรส่องดูกับแสงสว่างจะเห็นลายน้ำได้อย่างชัดเจนทั้งด้านหน้าและด้านหลังของธนบัตร โดยภาพที่เห็นจะมีลักษณะไล่ระดับเข้มจางของแสงเงาคล้ายภาพสามมิติ นอกจากนี้ ยังมีลายน้ำรูปลายไทยที่มีความโปร่งแสงเป็นพิเศษประดับควบคู่ไว้ ซึ่งจะมีรูปลักษณ์แตกต่างกันไปตามชนิดราคาของธนบัตร

ลายน้ำพระบรมฉายาสาทิสลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
และลายน้ำรูปลายไทยในกระดาษธนบัตรแต่ละชนิดราคา

๒. แถบสีโลหะในเนื้อกระดาษ เกิดจากขั้นตอนการผลิตกระดาษโดยใช้กรรมวิธีพิเศษที่ฝังแถบพลาสติกขนาดเล็กเคลือบด้วยสีโลหะไว้ในเนื้อกระดาษตามแนวตั้ง บนแถบจะมีตัวเลขและตัวอักษรขนาดเล็กแจ้งชนิดราคาธนบัตร เมื่อยกธนบัตรส่องดูกับแสงสว่างจะมองเห็นและอ่านได้ทั้งสองด้าน

ภาพขยายตัวเลขและตัวอักษรแจ้งชนิดราคาบนแถบสีโลหะในเนื้อกระดาษ

๓. เส้นใยเรืองแสง เป็นเส้นใยชนิดพิเศษที่โรยไว้ในเนื้อกระดาษธนบัตรทุกชนิดราคา ซึ่งไม่สามารถมองเห็นในแสงธรรมดา แต่จะมองเห็นเรืองแสงเป็นสีแดง สีเหลือง และสีน้ำเงิน เมื่ออยู่ภายใต้รังสีเหนือม่วงหรือรังสีอัลตราไวโอเลต

เส้นใยเรืองแสงที่ปรากฎให้เห็นเมื่ออยู่ภายใต้รังสีเหนือม่วง

จาก : http://www.bot.or.th/ ธนาคารแห่งประเทศไทย